Autoportret 90 (3/2025) - Czucie przestrzeni

Nasze postrzeganie architektury zaczyna się od podłogi. Zanim mały człowiek stanie na nogach, z jej poziomu skanuje otoczenie i próbuje wsadzić do ust wszystko, co znajdzie w zasięgu rączek. Ślini dywany i parkiety, a przy okazji zapamiętuje rzucik płytek w kuchni. Prawa noga, lewa ręka, lewa noga, prawa ręka (między półkulami mózgu tworzą się połączenia). Krzesła są wtedy ogromne i dają podporę przy wkraczaniu w świat istot dwunożnych, ale służą też nieco później do huśtania się, budowania bazy, zabawy. Etap raczkowania większości z nas zaciera się w pamięci, lecz kolejne miejsca: salkę w przedszkolu, szkolne klasy, pierwszy dom albo mieszkanie, pamiętamy w szczegółach. Szczególne to szczegóły: przypadkowe, ale zaskakująco wyraźne: faktura zasłony, landszaft na ścianie, zapach kuchennej szafki, szklana ryba pod telewizorem.

Rozważania na temat przestrzeni bezpiecznych również cofają nas myślami do dzieciństwa, domów dziadków i dreszczu tajemnicy. W rozmowie z twórcami Pawilonu Polskiego na tegorocznym Biennale Architektury w Wenecji powracają beztroskie zabawy na działkach, w kuchni i na strychu, ale też ciarki związane z eksploracją nieznanego. „Mówimy o bezpieczeństwie dlatego, że jest niebezpiecznie” – podkreślają autorzy Larów i penatów, wystawy o budowaniu poczucia bezpieczeństwa w architekturze.

Myślenie jest nierozerwalnie związane z tym, jak nasze ciała (czyli my) odnajdują się w przestrzeni i jak te doświadczenia w nas się zapisują – wraz z emocjami, pragnieniami, lękami, snami. Czucie przestrzeni w dużym stopniu czyni nas tym, kim jesteśmy.

Jak się czujesz w miejscu, w którym przebywasz teraz?

Spis treści:

Psychoterapia prostymi przykładami | Łukasz Wojciechowski
Światło słońca w naszym odczuwaniu | Barbara Stec
Drobne przesunięcia | Dorota Leśniak-Rychlak rozmawia z Aleksandrą Kędziorek, Krzysztofem Maniakiem, Katarzyną Przezwańską i Maciejem Siudą
Tyrania czy paranoja? | Łukasz Wojciechowski
Zaczyna się od pytania | Aneta Lehman rozmawia z Jackiem Dominiczakiem
Pragnienie przestrzeni | Michał Romaniuk
Zweryfikujmy intuicję | Igor Łysiuk
Na zdrowie psychiczne! | Michał Kowalski
O pożytkach z architekta, który zna się na ludziach | Piotr Winskowski
O przyjemności z bezcelowych rzeczy | Aleksandra Czupkiewicz, Marta Wolak
Zamknięte w czterech ścianach | Apolonia Slesarow
Wnętrza – pod jednym dachem z przedmiotami | Andrzej Marzec, Maciej Siuda