Jan Szyszkowski, Społeczeństwo wobec państwa. Piotr Kropotkin i narodziny nowożytnych form władzy

Społeczeństwo wobec państwa na nowo odczytuje myśl Piotra Kropotkina, ukazując jego anarchizm jako ambitną próbę stworzenia genealogii nowożytnego państwa i kapitalizmu. Autor dowodzi, że według Kropotkina mechanizmy sprawowania władzy nad siłą roboczą znacznie wykraczają poza użycie czystej przemocy. Obejmują one m.in. ideologię, obserwację, parcelację przestrzeni oraz system wychowania. Anarchistyczny książę wykazywał się niezwykłą intuicją: przewidywał, że publiczne egzekucje przestaną pełnić kluczową rolę w utrzymywaniu porządku klasowego, a ich miejsce zajmie nowoczesny, dyscyplinujący system kontroli i wychowania. Jak pisał:

„Ideałem naszych więzień byłyby tysiące automatów, wstających i pracujących, konsumujących i kładących się do łóżek, przez elektryczne sygnały transmitowane przez pojedynczego strażnika” – pisał Kropotkin.

Społeczeństwo wobec państwa nie tylko zgłębia analizy Kropotkina z przełomu XIX i XX wieku, lecz także zestawia je z ideami współczesnych myślicieli, takich jak Michel Foucault, Mark Fisher czy David Graeber, ukazując ich zaskakującą aktualność.