Kazimierz Kaszewski, Krytyka literacka i teatralna

Kazimierz Kaszewski (1825–1910) to niezwykły przypadek literata publicysty. Swoją blisko sześćdziesięcioletnią aktywnością (od 1852 roku) towarzyszył epoce późnoromantycznej i pozytywistycznej, by zejść ze sceny literackiej w apogeum Młodej Polski. Był erudytą, który interesował się filozofią, logiką, religią, psychologią, estetyką, literaturą polską i powszechną w różnych jej formach dziejowych i gatunkowych, sztuką teatru, pedagogiką, tematyką społeczno-polityczną, historyczną, krajoznawczą, wreszcie przyrodoznawstwem, fizjologią czy neurologią. Na jego obfity, nieskatalogowany jeszcze w pełni dorobek składa się ponad osiemset publikacji, reprezentujących staranny styl wypowiedzi oraz całą gamę dyskursów: od przekładów, przeróbek i pojedynczych utworów własnych, przez artykuły naukowe, rozprawy filozoficzno-estetyczne, studia genologiczne, krytyczno- i historyczno-literackie(teatralne), recenzje, szkice, sprawozdania, portrety i eseje, po obrazki z podróży, felietony i notki. Współcześni zauważali, że jego „szeroki umysł” nie zasklepia się w żadnej formule, i podkreślali rolę, jaką Kaszewski odegrał w dobie zastoju kulturalnego Królestwa Polskiego w szóstej i siódmej dekadzie XIX stulecia.

Wybór tekstów krytycznych Kazimierza Kaszewskiego inauguruje (a raczej wznawia po przerwie) Bibliotekę Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. W najbliższym czasie w kolejnych tomach Biblioteki ukazywać się będą teksty krytyków „długiego wieku XIX”, sięgającego od Oświecenia po odzyskanie niepodległości. Monograficzne ujęcie (jeden tom – jeden autor) będzie prezentować dorobek krytyczny omawianej postaci opracowany według wysokich standardów edytorskich i poprzedzony wstępem.