Michał Dudkowski, W stronę modernizmu. Architekt Romuald Miller

Jego nazwisko pojawia się we wszystkich opracowaniach na temat architektury międzywojennej w Polsce, znane jest w historykom zajmujących się modernizmem. Ale dopiero teraz wszyscy zainteresowani architekturą mogą docenić, jakim był wybitnym twórcą. Jest wreszcie monografia architekta Romualda Millera.

Romuald Miller (1982–1945) działał od drugiej dekady XX wieku, a jego twórczość przechodziła znamienną dla tych czasów ewolucję – od poszukiwania w architekturze swojskości i polskiego stylu narodowego, przez ekspresjonizm i klasycyzujący monumentalizm, po próby tworzenia nowego, racjonalnego języka architektury opartego na funkcji i technologii. W latach 20. projektował budynki w stylu nawiązującym do polskiego renesansu czy baroku, takie jak dworzec kolejowy w Żyrardowie i Grodzisku Mazowieckim czy zniszczony potem dworzec kolejowy w Gdyni. Zyskał uznanie jako twórca domu Zawodowego Związku Kolejarzy – siedziby Teatru Ateneum w Warszawie – którego wnętrza są znakomitym przykładem dekoracyjnego ekspresjonizmu. W 1926 roku Miller porzucił formy historyzujące i stał się zagorzałym zwolennikiem nowoczesności. Dla tego ostatniego okresu charakterystyczne są takie dzieła jak dom Związku Zawodowego Kolejarzy we Lwowie, modernistyczna przebudowa Kliniki Chorób Dziecięcych przy ulicy Litewskiej w Warszawie, rozbudowa fabryki „dzwonkowej” (PWATiT) w Warszawie czy osiedle Związkowiec na warszawskich Bielanach.

Książka jest pierwszą monografią Romualda Millera i wyczerpującą prezentacją jego dorobku. Blisko 400 ilustracji, w tym archiwalnych zdjęć niezachowanych budynków i reprodukcji oryginalnych projektów, pozwala w pełni ocenić dokonania architekta.

Autor ukazał sylwetkę Millera na tle pierwszej generacji polskich architektów modernistów. Przedstawione w książce w skrócie losy i twórczość dziesięciu wybitnych projektantów składają się na ciekawy obraz środowiska warszawskiego lat międzywojennych. Romuald Miller to środowisko współtworzył i był jego ważną postacią jako pierwszy prezes SARP, człowiek zaangażowany społecznie i politycznie, przekonany, że architektura musi być nowoczesna i nadążać za przemianami cywilizacyjnymi świata.

Książka zawiera kalendarium życia Romualda Millera, katalog jego dzieł i obszerną bibliografię. Dodatkowym komentarzem fotograficznym są zdjęcia Marcina Wojdaka, twórcy instagramowego profilu Cosmoderna, przedstawiające wybrane budynki Romualda Millera w stanie z 2023 roku.

O autorze

Michał Dudkowski, dr inż. arch., absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, jest czynnym architektem, który łączy działalność projektową z badaniami naukowymi dotyczącymi historii architektury polskiej. W latach 2008–2009 współtworzył projekty remontów dworców kolejowych w Modlinie i Radziwiłłowie autorstwa Romualda Millera. Od 2016 roku pracuje w Teatrze Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie, gdzie m.in. przygotowuje remont i modernizację tego zabytkowego budynku projektu Millera. Członek Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP i Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej.