Ewa Wanat, Pieprzyć wstyd. Historia rewolucji seksualnej

W tej pierwszej, napisanej po polsku historii rewolucji seksualnej Ewa Wanat z właściwą dla siebie swadą pokazuje, jak zdobycze roku 68 zmieniły zachodnie społeczeństwa, i jak fakt, że Polska leżała wtedy za żelazną kurtyną odbija się na naszym dzisiejszym obyczajowym zacofaniu – braku akceptacji dla osób LGBT+, niezrozumieniu, czym jest gender, niechęci do uznania praw reprodukcyjnych kobiet.

Książka jest szczególnie aktualna dziś, gdy w Polsce przybiera na sile wojna kulturowa, której głównym celem – jak pisze Wanat – jest nie dopuścić do tego, by polski seks oddzielił się od prokreacji, a do szkół wkracza haniebny podręcznik HiT nie tylko promujący model patriarchalnej rodziny, ale też stygmatyzujący osoby bez potomstwa, ludzi o homoseksualnej orientacji, dzieci z in vitro.

Ewa Wanat rysuje ewolucję poglądów dotyczących seksu, poczynając od Freuda, który jako pierwszy uznał seks za fundamentalną część ludzkiego życia i pokazał, że nie służy on wyłącznie utrwalaniu więzi małżeńskiej, przez Herberta Marcusego, który nawoływał do uwolnienia się spod władzy „represywnego rozumu”, po Wilhelma Reicha, ojca chrzestnego komun lat siedemdziesiątych, który przyczyn faszyzmu upatrywał w autorytarnym tłumieniu popędów, stając się głównym ideologiem ich wyzwolenia.

Czytając książkę Wanat z jednej strony będziemy unosić brwi ze zdumienia, jak świeże są zdobycze rewolucji seksualnej. (W 1914 roku amerykańskiej pielęgniarce Margaret Sanger, która propagowała wiedzę o antykoncepcji, groziło czterdzieści pięć lat więzienia. W latach pięćdziesiątych FBI pod rządami Johna Edgara Hoovera urządzała nagonki na homoseksualistów we władzach i urzędach państwowych. We Francji jeszcze w latach sześćdziesiątych antykoncepcja była całkowicie zakazana. W Niemczech aż do 1973 roku obowiązywał paragraf w praktyce zakazujący wynajmu pokojów i mieszkań parom bez ślubu).  Z drugiej – będziemy czuć słuszne oburzenie, czytając o mrocznych stronach rewolucji’68, która postulując, by państwo nie regulowało życia seksualnego obywateli, dała jednocześnie przyzwolenie na wykorzystywanie słabszych – przede wszystkim dzieci. W 1982 roku polityk Daniel Cohn-Bendit we francuskim talk-show bez żadnej żenady wypowiedział zdania: „Kiedy mała dziewczynka w wieku pięciu czy pięciu i pół lat zaczyna cię rozbierać, to jest fantastyczne. To fantastyczne, bo to szalenie erotyczna gra”. Z tej wypowiedzi przyszło mu się tłumaczyć dopiero trzydzieści lat później.

Wanat podkreśla też, że rewolta lat sześćdziesiątych była w gruncie rzeczy mizoginiczna, nie przyniosła ona kobietom takiej samej wolności i takich samych praw do wybierania partnerów i partnerek seksualnych, jakimi cieszyli się mężczyźni. Z pewnością jednak położyła podwalinę pod ideę, że ciało kobiet należy do nich, a nie do ich facetów. To rewolucja – jak dalej pisze Wanat – dała język i narzędzia do walki z molestowaniem i nadużyciami seksualnymi, jak również doprowadziła do odkrycia kobiecej pożądliwości i emancypacji kobiecego orgazmu.

W Polsce, gdzie do legalizacji małżeństw homoseksualnych jeszcze daleko i gdzie obowiązuje prawie całkowity zakaz aborcji, hasło: „„Moje ciało – mój wybór” jest tylko postulatem. Ale, jak wywodzi Ewa Wanat, rewolucji obyczajowej nie da się już zatrzymać. Miejmy nadzieję, że równouprawnienie przyjdzie do nas jeszcze za naszego życia. Jak mówi jeden z bohaterów książki Pieprzyć wstyd: „w bardziej liberalnych społeczeństwach, gdzie osoby LGBT+ mają równe prawa, gdzie kobiety się wyemancypowały, gdzie są większa różnorodność i większe przyzwolenie na swobodę seksualną, lepiej funkcjonuje demokracja i rzadziej dochodzi do gwałtownych konfliktów, łącznie ze zbrojnymi”.