praca zbiorowa, Modernizm, socrealizm, socmodernizm, postmodernizm. Przewodnik po architekturze Krakowa XX wieku

Najnowszy całościowy przewodnik po dwudziestowiecznej architekturze Krakowa, miasta które wbrew swemu historycznemu mitowi jest wspaniałą galerią architektonicznych modernizmów.

Przewodnik prowadzi dwoma ścieżkami: jedną w czasie, a drugą w przestrzeni. Otwierające tom eseje Michała Wiśniewskiego, Marty Karpińskiej, Doroty Leśniak-Rychlak i Doroty Jędruch pokazują rozwój architektoniczny miasta i sytuują go w kontekście dyskusji o nowoczesności przed i powojennej, analizują okres socrealizmu, a także wprowadzają w postmodernizm.

Książka zaprasza do udania się w przestrzeń miasta ośmioma trasami poprowadzonymi topograficznie przez dzielnice Krakowa, w obrębie  których autorki i autorzy zebrali najważniejsze informacje na temat ponad stu modernistycznych budynków i wybitnych realizacji urbanistycznych. Wędrujemy zaczynając od Starego Miasta i Plant przez Aleje Trzech Wieszczów przez Dębniki i Krowodrzę, Przegorzały po Nową Hutę. Obok powszechnie znanych realizacji Adolfa Szyszko-Bohusza – Feniksa czy budynku PKO przy Wielopolu, oraz ikon w rodzaju hotelu Cracovia, Kina Kijów czy Hotelu Forum opracowane zostały notki na temat najciekawszych architektonicznie krakowskich osiedli, ponieważ to w nich właśnie toczy się nadal codzienne życie krakowianek i krakowian.

Notkom towarzyszą archiwalne fotografie budynków i oryginalne archiwalne rysunki architektoniczne, a trasy rozpoczynają czytelne mapy ukazujące proponowane kierunki zwiedzania.

Wbrew obiegowym poglądom Kraków jest miastem w dużym stopniu ukształtowanym przez nowoczesność , a ta książka daje narzędzia by ją rozpoznać i zrozumieć.

W mieście, gdzie kolejnym pokoleniom powtarza się od maleńkości: „wieki na was patrzą”, ten przewodnik jest jak haust świeżego powietrza. A jak wszyscy wiemy, Kraków bardzo go potrzebuje.

Beata Chomątowska

 

Najłatwiej byłoby stwierdzić, że ta książka wypełnia ogromną lukę. Byłaby to prawda – w końcu w jednym miejscu ktoś (i to kto!) opisał architektoniczne zmagania Krakowa z dwudziestowieczną nowoczesnością. Ale wnikliwa lektura tego tomu prowadzi do dalej idącego i zaskakującego wniosku. To wspaniałe wydawnictwo sprawia, że na naszej mentalnej mapie Polski pojawia się wręcz nowe miasto. Jego nazwa brzmi znajomo (Kraków), ale zaręczam – nie mieliście i nie miałyście pojęcia o jego istnieniu

Filip Springer

Przewodnik wyrasta z projektu Krakowski Szlak Modernizmu prowadzonego przez Fundację Instytut Architektury od 2014 roku. Więcej informacji o architekturze Krakowa na: www.szlakmodernizmu.pl